Συνομιλώντας με τον ποιητή Γιώργο Κόκκινο

Θα θέλατε να μας πείτε μερικά πράγματα για εσάς;

Είμαι ένας ταπεινός στιχο-δημιουργός. Ξεκίνησα την συγγραφική μου πορεία το 2004 σαν ένα ‘’νιόβγαλτο παιδί που σβήνει με το χρόνο’’ και που κρατιόταν από έναν θόλο ‘’βυσσινί’’, αλλά άντεξα σε πείσμα των αλλοπρόσαλλων καιρών και των όποιων ‘’κακεντρεχών στιγμών” μας.

Μετά από δεκαπέντε χρόνια συγγραφικής πορείας στην πλάτη μου, πέντε συλλογές με ποιητικά κείμενα, ένα θεατρικό έργο 346 σελίδων, 750 ξέμπαρκων στιχο-δημιουργιών, δοκίμια, άρθρα, συνεντεύξεις, δημοσιεύσεις σε Λογοτεχνικά και άλλα περιοδικά – και πρόσφατα, μια ταινία μικρού μήκους, την ‘’ΜΠΛΕ’’ – δηλώνω ακόμα πως ‘’εγώ δεν είμαι ποιητής/ απλά με στίχους ζωγραφίζω συναισθήματα’’, καθώς επίσης και πως ‘’γράφω για μένα, όχι για σένα/ γράφω για μένα, έτσι αδικημένα/ ξεκινώ κι ολοκληρώνω με την αδικία στα μάτια να ζωγραφίζει χαμένους θαλασσινούς παραδείσους..’’.

Εμείς άλλωστε, οι ταπεινοί αυτής της ζωής, πάντοτε δίναμε προβάδισμα και την αγάπη μας στα πιο ευαίσθητα και πιο αδύναμα πλάσματα ‘’Ακούστε τα πουλιά που τραγουδούν/ πεθαίνουν τραγουδώντας και γλιστρούν πάνω στα καλώδια..’’

Ποιές είναι οι λογοτεχνικές σας επιρροές;

Οι επιρροές για έναν καλλιτέχνη είναι πάντα οι άλλοι καλλιτέχνες, καθώς και η φύση. Επιρροές από ένα τραγούδι, από τους στίχους ενός άλλου ποιήματος, επιρροές από μια ταινία ή οι εκάστοτε προσλήψεις από το φυσικό περιβάλλον, συντελούν πάντα στο να αναδιαμορφώσεις το έργο που αναπτύσσεις, βλέποντάς το από ένα άλλο καινούργιο πρίσμα. Οπότε οι επιρροές δεν αναπτύσσονται μόνο από τον Λογοτεχνικό κόσμο. Ας μην ξεχνάμε ότι το σύνολο της Τέχνης πρωτίστως είναι Λειτούργημα, χαρίζεται απλόχερα, ενώ συνεισφέρει στον πολιτισμό εφόσον ψυχαγωγεί, εκπαιδεύει, επηρεάζει νέα καλλιτεχνικά ρεύματα στο ξεκίνημά τους, γεννιέται από τις ανησυχίες μας, αφορά την προσωπικότητά μας και διακατέχεται από την ψυχική μας πρωτοβουλία και ανάγκη για Δημιουργίες.

Άρα το σύνολο του καλλιτεχνικού κόσμου που επηρεάζεται από τους άλλους ανθρώπους, από το φυσικό του περιβάλλον κι από τις όμορες καλές τέχνες, αλληλοεπηρεάζεται θα λέγαμε, ενώ συνδυάζεται και συνεργάζεται για το κοινό καλό. Ας μην αγνοούμε επίσης ότι η Τέχνη αποτελεί ένα μέσο διαμαρτυρίας απέναντι σε συνθήκες που απασχολούν ένα μεγάλο μέρος του κόσμου σε παγκόσμια κλίμακα και μπορεί να γίνει ένα ειρηνικό ”όπλο” απέναντι σε δεινά που απασχολούν την ανθρωπότητα. Όλες οι ανατροπές στις πολιτικές των χωρών, για τα δικαιώματα και τις διεκδικήσεις του κόσμου, έγιναν πραγματικότητα στο παρελθόν με τη συμβολή των καλλιτεχνών.

Από που αντλείτε έμπνευση για το έργο σας και τι είναι αυτό που σας ωθεί να γράφετε;

Οι ανθρώπινες καταστάσεις μέσα στις οποίες γινόμαστε πρωταγωνιστές. Όπως ο έρωτας, η φιλία, οι σχέσεις μας με τους άλλους, η παρατήρηση των συμπεριφορών των άλλων, η παρατήρηση της φύσης και των ζώων, η αίσθηση της αποξένωσης, της μοναξιάς, η έγνοια για το αβέβαιο μέλλον, η έγνοια για την μετεξέλιξή μας σαν όντα αυτού του πλανήτη και η δυσφορία απέναντι σε προσωπικές καταστάσεις. Το χαρτί είναι ένα εύκολο – και εύπλαστο – μέσο διάδοσης της προσωπικής πληροφορίας.

Στη συνέχεια αναλαμβάνει το διαδίκτυο και οι διασυνδέσεις μας με τους ανθρώπους. Μόνο που αν το χρησιμοποιήσεις σαν ‘’όπλο’’ – και μπορεί να γίνει ισχυρό όπλο η πένα, σε κάποιον που χειρίζεται άριστα τον λόγο – οφείλεις να το αξιοποιήσεις με υπομονή, ευλάβεια και σοφία. Μόνο τότε μπορεί να αποδώσει καρπούς και να συμπαρασύρει μαζί του συνεπιβάτες για ένα καλύτερο αύριο.

Τί σας συναρπάζει στον ποιητικό λόγο;

Ο Ποιητικός λόγος είναι η ‘’μητέρα’’ της Δημιουργίας. Από την ποιητική εκφορά του λόγου αναπτύσσονται συναισθηματισμοί, σκέψεις, ιδέες, φιλίες, εξελίσσεται η Τέχνη. Οι ποιητικοί στίχοι είναι οι πυλώνες που βαστιούνται τα ισχυρά οικοδομήματα Τέχνης όπου θρέφουν τον ανθρώπινο χαρακτήρα. Μη λησμονάτε ότι μεγαλώσαμε όλοι με ποιήματα όπως το ‘’ντίλι-ντίλι’’ και τη ‘’φρεγάτα’’.

Στο άρθρο μου για τις απαρχές του ποιητικού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ‘’Περί Φιλοσοφίας και Ποιητικής’’ αναφέρεται ότι πριν από την εμφάνιση του Έπους, προϋπήρχε το Δημοτικό τραγούδι (Ύμνοι, Εγκώμια και Θρήνοι) που αποτύπωνε με λυρικό τρόπο τις ανησυχίες, τον καημό, τα εύσημα.

Αν μπορείς να συνυπάρξεις με την ποιητική εκφορά του λόγου, έχεις τύχει μιας προσωπικής καταξίωσης που αποτυπώνει με λυρισμό, εύστοχα, τον συναισθηματικό σου κόσμο. Γι’ αυτό και επισημαίνουμε την ανάγκη σε νεότερους συγγραφείς στίχων που πειραματίζονται, να βάλουν το χέρι στην καρδιά, χωρίς φόβο αλλά με πάθος και δίχως ποτέ να αυτό-λογοκρίνονται, για να μας περιγράψουν την ωμή πραγματικότητα του βιώματός τους. Αυτό θα γεννήσει νέους εξαίρετους συγγραφείς στίχων σε συνδυασμό με την εξάσκηση και την επιμέλεια των κειμένων τους.

Τί είναι αυτό που μπορεί να ξεχωρίσει έναν ποιητή από άλλους συγγραφείς;

Η Ποιητική εκφορά του λόγου του. Μέσα σε κάθε κείμενο διακρίνουμε έναν ‘’τύπο’’ γραφής – που πολλές φορές μπορεί να χαρακτηρίζει μοναδικά έναν συγγραφέα, κι αυτό είναι που αποκαλούμε ‘’ιδιοφωνία’’. Να έχει δηλαδή την προσωπική του φωνή/γραφή. Είναι το προσωπικό του στίγμα στα γράμματα. – Η εκφορά λοιπόν αυτού του λόγου, αν γίνεται με λυρικό τρόπο, δοσμένος με εικόνες, συναισθηματισμούς, χρωματισμούς και μελωδικότητα, διαφέρει αισθητά από τον αντίστοιχο πεζό λόγο. Υπάρχουν ποιητικά κείμενα που δεν είναι διαμορφωμένα σε στίχους. Κι αυτά όμως διαθέτουν σαν αισθητικό κριτήριο τα παραπάνω χαρακτηριστικά που διακοσμούν εξαίσια το κείμενο. Αν μετατρέψεις τις προτάσεις σε στίχους (ώστε να μην έχει την μορφή πεζού) προκύπτει ένα εμφανισιακά εξαίρετο ποιητικό έργο.

Το έργο σας Πρότερον Θνητοί υπάρχει διαθέσιμο και σε μεταγραφή Μπράιγ. Ποιά ήταν η αφορμή για να μεταφέρετε το έργο σας σε μορφή Μπράιγ;

Το ‘’Πρότερον Θνητοί’’ συντάχθηκε με μεράκι, προσεχτικά, αντλώντας στίχους που είχα ήδη έτοιμους από το 2005 μέχρι σήμερα. Κάποιοι από αυτούς δημοσιοποιημένοι και κάποιοι όχι. Το βιβλίο είναι ένα ερωτικό ‘’ροκ’’ παραμύθι για τα μεγάλα παιδιά, εμάς, που όμως – ενώ εξιστορεί μια αισθηματική ιστορία – δεν περιλαμβάνει ερωτικές σκηνές, αλλά θα λέγαμε ότι περιορίζεται στα συναισθήματα των ηρώων του. Μετά την ολοκλήρωση των πέντε επιμέρους τμημάτων του, ενώθηκε σε ένα αρχείο PDF τον Μάρτη του 2019 και πλέον μπορεί ο καθένας να το αναζητήσει στην Επίτομη εκδοχή του με το πλήρες κείμενο, τις φωτογραφίες και τους πίνακες του Γιάννη-Στέλιου Παππά. Όταν προέκυψε η σύνδεση των πέντε τόμων σε έναν, επικοινώνησα με τους υπευθύνους της MinaDot που έχουν αναπτύξει και αξιοποιούν για την Ελλάδα το λογισμικό μετατροπής κειμένου σε μορφή Μπράιγ. Το βιβλίο λοιπόν μεταφέρθηκε αμέσως και σε αυτή τη γραφή – μπορεί κανείς να το αναζητήσει δωρεάν και να το τυπώσει με το σύστημα Braille σε κατάλληλο εκτυπωτή – προκειμένου να υπάρχει επιπλέον διαθέσιμη και ελεύθερη βιβλιογραφία σε αυτό το ευαίσθητο format που προορίζεται για ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Είναι χαρά μου να μοιράζω τα έργα μου σε άλλους ανθρώπους.

Πόσο ευαισθητοποιημένοι και ενήμεροι είμαστε στην Ελλάδα σχετικά με ζητήματα που αφορούν άτομα με προβλήματα οράσεως, όσον αφορά στα κείμενα;

Δυστυχώς δεν είμαστε γενικά ευαισθητοποιημένοι σε θέματα που αφορούν παροχές απέναντι στους ανθρώπους με ιδιαιτερότητες. Είδα ότι στο Λογοτεχνικό κομμάτι συνέβαλαν κι άλλοι ομότεχνοι με βιβλία τους, που μεταφέρθηκαν στο σύστημα Braille, αλλά είναι ελάχιστα σε σχέση με την βιβλιοπαραγωγή μας. Θα χαιρόμουν να δω παρόμοιες ενέργειες.

Ποιά είναι η γνώμη σας για τη μελοποιημένη ποίηση; Τραγουδιέται σήμερα η ποίηση;

Δυστυχώς η μελοποιία δεν ανθεί στις μέρες μας, αν και οι συγγραφείς στίχων είναι αρκετοί. Δείγματα παρόμοιας δουλειάς, όπως η μελοποιημένη ποίηση του Ρίτσου και του Ελύτη από τον Μίκη Θεοδωράκη που μας κάνει υπερήφανους να την τραγουδάμε, έχουμε ελάχιστα και ετούτες οι σύγχρονες προσπάθειες δεν βρίσκουν την ίδια απήχηση στον κόσμο, όπως συνέβαινε παλαιότερα.

Μακάρι οι σύγχρονοι συνθέτες να βασίζονταν κατά πλειοψηφία στην μουσική απόδοση των ποιητικών στίχων. Θα είχαμε να κάνουμε με μια ‘’επανάσταση’’ στη μουσική δίδοντας ταυτόχρονα αξία στην ποιητική εργασία, μέσω ενός νεωτεριστικού πρίσματος στην ηχητική καλαισθησία, στην πνευματική μας καλλιέργεια και την ευεργετική ψυχαγωγία. Η μουσική θρέφει την τέρψη των ώτων μας και οι ποιητικοί στίχοι θρέφουν την τέρψη του πνεύματος.

Ποιός είναι ο αγαπημένος σας στίχος, ο στίχος που νιώθετε πως σας εκφράζει και σας αντιπροσωπεύει σήμερα;

Από το ‘’Θέλημα καρδιάς’’ που γράφτηκε το 2008 και έχει συμπεριληφθεί στα ιδιότυπα κείμενα ‘’Τα Ανένταχτα’’ (είναι σήμερα ένα από τα πλέον αγαπημένα γραπτά μου, που με αντιπροσωπεύει.)

‘’ Φέρτε κάδους και κουβάδες, τρέχει αίμα στις καινούργιες χαραμάδες/ κοκκινίσανε τ’ αστέρια και θλιμμένο το φεγγάρι, κατεβάζει τη στερνή γουλιά υδράργυρο/ Χαιρετώ ΣΑΣ ποιητές μου και οδεύω προς την έξοδο που εφηύρα/ Η ζωή είναι μια τρέλα και ο θάνατος ευχή, θέλει θάρρος για ν’ αφήκεις τη ζωή..’’

Ποιά είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;

Προγραμματισμένα σχέδια δεν υπάρχουν. Θα ήθελα όμως να αξιοποιήσω περαιτέρω το βιβλίο ‘’Πρότερον Θνητοί’’ με τη μορφή θεατρικού ή ταινίας. Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι το ‘’Πρότερον Θνητοί’’ είναι ένα παραμύθι, παραμύθι για μεγαλύτερα παιδιά και ενηλίκους που νιώθουν ακόμα παιδιά, που θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ένα επιτυχημένο μουσικό animation για τον κινηματογράφο. Θα ήθελα επίσης να αξιοποιηθούν στίχοι μου για την δημιουργία τραγουδιών (προσανατολίζομαι σε αυτό τον χώρο). Βέβαια πάντα με την δική μου έγκριση, επιμέλεια, την καθοδήγηση και την ‘’πινελιά’’ για να είμαι σίγουρος ότι το αποτέλεσμα θα βγει ιδανικό. Δεν αποκλείω να συνεργαστούμε άμεσα εκ νέου με την Σπυριδούλα-Υρώ Γιολδάση για μια νέα ταινία μικρού μήκους με δικά μου κείμενα. Αποκλείω όμως εξ αρχής τον εκδοτικό χώρο γιατί αρνούμαι να δώσω τα συγγραφικά μου δικαιώματα σε εκδότη για την έκδοση βιβλίου. Στις ηλεκτρονικές κυκλοφορίες των δωρεάν βιβλίων μου, θα δείτε ότι εμφανίζομαι ως ο μοναδικός κάτοχος των δικαιωμάτων (Copyright) της έκδοσης και θα ήθελα αυτό να διατηρηθεί στο μέλλον σε ποσοστό 100%. Είμαι από τους ανθρώπους που θέλω να με διαβάζουν όσο το δυνατόν περισσότεροι, κι αν κυκλοφορούσα βιβλίο ποτέ σε φυσική μορφή, την αμέσως επόμενη μέρα θα το διέθετα online ολόκληρο στο Scribd. Δεν θα απέκλεια όμως την διάθεση βιβλίου μέσω Κυριακάτικης εφημερίδας, εφόσον μου ζητηθεί και εφόσον το Copyright της έκδοσης παραμείνει στο ακέραιο στο δικό μου όνομα.

Πηγή: culture365.gr, 17 Μαΐου 2020 στην Κέλλυ Παναγιωτίδη

Συνομιλώντας με τον ποιητή Γιώργο Κόκκινο